Geološka prošlost

Voda je ostavila velike površi – terase koje je naučnik Jovan Cvijić nazivao po mestu nalaženja: beogradska, ripanjska, pinosavska i dr. Ovo zemljište je imalo dosta raznovrsnih sedimenata i bogatstva u organskim sadržajima, što je uticalo na oblikovanje reljefa, ali i bujne vegetacije u beogradskoj okolini i u celoj Šumadiji. Svakako, na formiranje današnjeg reljefa resničkog atara i okoline, pored voda Panonskog mora, umnogome su uticale i unutrašnje tektonske sile u zemlji koje su neminovno dovodile do pomeranja zemljine kore.

Nezamislivo dugo je građen reljef ovog kraja. Ostajala su brda, brežuljci, zaravni, a voda se sa njih slivala, dubila svoja korita i tekla praveći doline današnjih potoka i reka koji teku prema matici Savi. To je podloga koju je ostavilo Panonsko more, a na tom tlu je nastajao život. Samo je Avala ostala malo izmenjena, trajnija, da bi i danas dominirala kao naša zavičajna planina i vezivala generacije i generacije svojom postojanošću i znamenitostima.

U traganju za geološkom prošlošću ovog tla, geolozi su došli do podataka o fosilima biljaka i životinja, ali i raznih predmeta koji potvrđuju da je ovaj teren izrazito raznovrsne geološke građe. Geološka prošlost Beograda i okoline mnogo je više ispitana zahvaljujući, pre svega, tome što se istraživanjima bavila čitava škola terenskih geologa, čiji je osnivač bio Jovan Žujović, vrsni naučnik svetskoga glasa. Rad te škole se razvio, dobrim delom, kroz upoznavanje Beograda i okoline. Resnički atar je takođe bio obuhvaćen tim projektom. Istraživači su prikupili veliki broj stena, fosila i opisali stene i strukturu terena. Prema geološkoj karti Beograda i okoline, tle Resnika sadrži, u delu doline Topčiderske reke, magmatske i sedimentne stene. Tu su krečnjaci, pesak, laporci i glina. U potesu Krečana u dolini Topčiderke nalaze se delovi bogati belim tercijalnim krečnjakom (ispunjeni mikroskopskim školjkama). Upravo iz ovog dela u vremenu početka gradnje kuća od tvrdog materijala mnogi Resničani su vadili takozvani „beli kamen“ i koristili ga za gradnju temelja i podrumskih prostorija svojih kuća. Ova vrsta kamena je pogodna za oblikovanje, ne propušta vlagu, dobar je toplotni izolator i nalazi se u blizini sela.

Sedimentnih stena iz perioda jure ima u Resniku na potezu Straževice, na celom Dedinju, delovima Žarkova, Čukarice, Julinog brda i Devojačkog groba u Rušnju. Posebno lepi primerci otkriveni su prilikom izvođenja radova na pruzi Beograd – Bar u Ripnju.

Zapadna padina Avale, istočni deo Lipovačke šume i zapadna padina Straževice sastavljeni su od takozvanih fliš stena, a iznad manastira u Rakovici i u useku stare požarevačke pruge ima jedan lep usek čije stene pripadaju flišu.

Pedološki sastav zemlje

Sastav zemlje u ataru veoma je različit. Ima više vrsta ilovače, smonice, gajnjače. Međutim, nisu do kraja izvršena stručna ispitivanja da bi se detaljnije i potpuno znao pedološki sastav zemlje. Ipak, zna se da gajnjače (smeđa zemljišta), gajnjače u lesoviranju i gajnjače lesovirane ima gotovo u svim selima u okolini Beograda.

Smonica je vrsta zemlje u ravnicama i u reljefskim depresijama (ulegnuća). Nalazi se na mestima starih rečnih terena i severnim nagibima gde ima više vlage. Pokrivena je travom ili ređom šumskom vegetacijom.

Glina – Kad se morski ili jezerski alumosilikatni mulj osuši i očvrsne, postaje glina koja se sastoji od najsitnijih delova stena i minerala. Sve gline imaju osobinu da upijaju veliku količinu vode (naročito čiste gline), i postanu tako savitljive i plastične, ali vodu ne propuštaju.

Ilovača je glina žućkasto-crvenkaste boje koja dolazi usled prisustva oksida gvožđa. Ona sadrži organske materije i nešto peska.

U ataru Resnika, na nekim lokalitetima, plitko ispod sloja obradivog zemljišta nalazi se križ. To je sloj zemlje smeđozelene boje koji pri kvašenju, posle većih padavina, dobija masnoću i počinje da klizi. Dobro se mesi. Deca ga često koriste za pravljenje reznih figura, kao i oblikovanje reljefa u školi. Križa ima u Zelenjaku, duž Rakovičkog potoka, u Patin Majdanu i dr.

Klizišta i posledice

U reonu Resnika ima više klizišta na kojima dolazi do nabiranja zemljišta koje nije više pogodno za obradu. Takvih klizišta ima na istočnoj, ali znatno više na zapadnoj padini, od Straževice bliže centru Resnika. Pre oko četrdeset godina, zbog klizišta u Zelenjaku porušena je velika novoizgrađena kuća. Takođe, poslednjih decenija, vrlo velika klizišta pojavljuju se duž ulice 13. oktobar, gde je veći broj kuća zbog oštećenja porušen ili iseljen. Klizišta su izazvala stvaranje više uvala i ozbiljno prete da ugroze putnu mrežu između centra Resnika i Kijeva. Kod velikog broja poseda došlo je do vidnog spuštanja terena i preko jednog metra, tako da su njihove ograde i prilazi s puta bili vrlo nepristupačni ili neupotrebljivi. U nekim slučajevima nije bilo moguće sa ulice ući u dvorište. Meštani su morali da zaobilaze preko više dvorišta da bi kolima ili traktorima došli do svoje kuće. Ovu nemilu pojavu više puta su pokušali da razreše radnici javnog preduzeća za puteve Beograd. Oni su nastojali da nalivanjem debelih slojeva asfalta zaustave dalje tonjenje terena. Posle izvesnog vremena, kada se stanje ni u čemu nije poboljšalo, poverili su radove na saniranju terena drugom preduzeću koje je izvršilo postavljanje elastičnih vodovodnih i kanalizacionih cevi i pobijanje betonskih šipova-stubova, čime je taj deo danas saniran i stabilizovan, a put renoviran i osposobljen za saobraćaj.

Ranije je vrlo česta metoda borbe protiv klizišta i nabrljanog „našnuranog zemljišta“ bilo zasađivanje bagremovih sadnica, što se pokazalo vrlo uspešnim. Bagrem ima vretenasti koren i duboko se uvlači u zemlju; pošto se stablo stabilizuje, ono uspešno odoleva klizanju zemljišta. U potesu Resnika na takvim terenima ima dosta bagremova. Najčešća pojava nabiranja zemljišta je na strmim stranama. Bagrem kao vrlo tvrdo i otporno drvo ima višestruku upotrebu: zaustavlja klizanje zemljišta, kao tvrdo drvo se koristi za izradu različitih predmeta, za ogrev, prilikom ograđivanja bašta, voćnjaka, vinograda, a bagremov cvet se koristi i kao odlična paša za pčele.

Arheološka nalazišta

U arheološkoj literaturi za sada nema podataka o tome da su na ovom prostoru vršena opsežnija arheološka istraživanja. Arheološka karta za atar sela Resnika ne postoji. Ovo zbog toga što se arheološka ispitivanja ne vrše radi primene nađenih predmeta, već najčešće ukoliko se pokreću neki građevinski radovi, pa se tako dolazi i do saznanja o arheološkoj prošlosti.

Međutim, u Pregledu kulturnih dobara koja su pod zaštitom nalazimo da je kompleks Osnovne škole „Kosta Abrašević“ svrstan u arheološki lokalitet praistorija, antički period i pozni srednji vek. Ovo ukazuje da je u praistorijsko doba na ovom lokalitetu bilo ljudsko stanište, što je vrlo izvesno, jer je cela okolina današnjeg Beograda, što znači i Resnik, bila naseljena u ta stara vremena.

Nema saznanja o nalaženju posebnih uzoraka na lokalitetu Resnika, kao što ima prepuno arheoloških nalaza i iz najstarijih vremena nađenih na lokalitetima Banjice, Boleča, Vinče, Žarkova… Tom prilikom se došlo do detaljne geološke karte okoline Beograda sačinjene 1931. godine.

O beogradskoj okolini, posle povlačenja Panonskog mora, i prvim oblicima života saznajemo zahvaljujući Mihailu S. Petroviću i njegovoj knjizi „Borbe starog Beograda“, u kojoj kaže: „Na ovakvom novom zemljištu prirodno je buknula bujna i raznovrsna vegetacija i stvarani su uslovi za ljudski i životinjski svet i njegovo držanje. Razvoj je tekao vekovima. U iskopinama Makiša, Železnika i Šuplje stene nalazimo razne alatke, pribore i ostatke kuća iz praistorijskog doba.“